Izabela Pacewicz, Pamięci Wojciecha Łukaszewskiego
Izabela Pacewicz [1993]
Pamięci Wojciecha Łukaszewskiego
W tym roku mija piętnaście lat od śmierci Wojciecha Łukaszewskiego.
Każda rocznica skłania do refleksji nad mijającym czasem. Rocznica śmierci tak wczesnej, przerywającej twórczą aktywność w pełni jej rozkwitu, ma dodatkowy, gorzki wymiar. Zawsze jednak stajemy przed pytaniem - kim był i kim jest dla nas człowiek, który odszedł ? W naszej - kolegów ze studiów - pamięci, pozostanie zawsze jego uparte dążenie do doskonalenia profesjonalnego, do szukania własnej drogi, wielka aktywność, która sprawiała, że czuł się dobrze w bardzo różnorodnych formach działania, zawsze jednak związanych w jakiś sposób z muzyką. Pozostaną też cechy jego osobowości: życzliwość, lojalność, głębokie poczucie obowiązku...
Wojciech Łukaszewski (10. III. 1936 - 13. IV. 1978) był w polskim środowisku muzycznym postacią wyjątkową, potrafił bowiem połączyć twórczość kompozytorską nie tylko z pracą pedagogiczną, lecz także z działalnością publicystyczną, społeczną i administracyjną. Jako dyrektor szkoły muzycznej w Częstochowie, wykładowca w PWSM w Warszawie, a następnie na Politechnice Częstochowskiej, prelegent i recenzent wielu imprez muzycznych, nigdy nie porzucił jednak swych głównych zainteresowań - pozostał zawsze przede wszystkim kompozytorem, choć na jego pracę twórczą wyraźny wpływ miały także inne sfery działania.
Urodzony w Częstochowie, w tym mieście pobierał pierwsze lekcje muzyki i tu ukończył szkoły średnie - ogólnokształcącą i muzyczną. Studia kompozytorskie w warszawskiej PWSM u Tadeusza Szeligowskiego i Tadeusza Paciorkiewicza uzupełnił w latach 1966 - 67 w Paryżu, u słynnej mistrzyni wielu twórców polskich Nadii Boulanger. Jej opinia o Łukaszewskim brzmiała następująco: „Zdolności nieprzeciętne, dobre wykształcenie, wiele wartościowych utworów ukończonych, gotowych do wykonania...nie są to ćwiczenia, lecz utwory zasługujące na prezentację przed publicznością, napisał je dojrzały artysta.”
Po powrocie do kraju i krótkiej współpracy z warszawską uczelnią Wojciech Łukaszewski osiadł na stałe w rodzinnej Częstochowie jako pedagog, a następnie dyrektor Szkoły Muzycznej II stopnia. Dziesięć lat później tak skomentował swoją decyzję: „Moje życie przypomina krąg, który się domknął właśnie tutaj, w tej szkole. Do niej przed laty przyszedłem jako uczeń i do niej po latach powracam jako pedagog.”
Pierwsze próby kompozytorskie podjął Łukaszewski w wieku siedemnastu lat. Były to głównie pieśni i miniatury fortepianowe. Pierwsze sukcesy nadeszły już w okresie studiów: pieśń Nazywam ciebie morze na chór mieszany a cappella uzyskała I nagrodę na Ogólnopolskim Konkursie Studenckim, zaś dyplomowa kantata De Morte Boleslaui Carmina do tekstu Galla Anonima wykonana została na V Festiwalu Polskiej Muzyki Współczesnej we Wrocławiu w 1965 roku.
Pełny dorobek kompozytorski Łukaszewskiego to kilkadziesiąt pozycji o różnych rozmiarach i różnej doniosłości. Obok większych form orkiestrowych i wokalno - instrumentalnych (Concertino na fortepian i orkiestrę, Confessioni per orchestra, Epizody na orkiestrę, Freski wrocławskie, Pieśni Księżyca na mezzosopran, głos recytujący i 9 instrumentów, Trois episodes funebres na sopran i orkiestrę) pisze wiele utworów kameralnych na zespoły smyczkowe i dęte, utwory fortepianowe i pieśni chóralne, często o założeniach dydaktycznych. Współpraca z teatrem częstochowskim zaowocowała muzyką do kilku spektakli, m. in. Szekspira, Godebskiego, Żeromskiego.
Indywidualny styl Łukaszewskiego, choć przedwczesna śmierć nie pozwoliła na jego pełne skrystalizowanie, można określić jako ewoluujący od konwencji neoklasycznej w kierunku nowszych środków wypowiedzi, z aleatorycznymi technikami włącznie.
Cechą główną jego muzyki jest intymność i nastrojowość i wynikająca stąd predylekcja do krótkich i bardziej lakonicznych form. Pojawiają się w niej niekiedy ślady wcześniejszych fascynacji Strawińskim, Prokofiewem i Bartokiem.
30 czerwca 2019
